Þetta er það sem blasir við þegar fólk kemur í anddyri Markar í dag. Fatnaðurinn í Boggubúð meira að segja með drungalegu ívafi

Í síðustu viku var haldið afmælis- og foreldrakaffi á Grund. Heimilið fagnaði 99 ára afmæli sínu þann 29. október síðastliðinn en einnig hefur svo áratugum skiptir verið haldið um svipað leyti og nú samtímis afmælinu svokallað foreldrakaffi. Hefðin á á bakvið það á sér langa sögu. Grund var stofnuð með almennum samskotum sumarið 1922 og í byrjun september það ár var Grund keypt sem var steinhús við Kaplaskjólsveg. Húsið varð fljótt alltof lítið því þörfin á húsnæði fyrir aldraða var brýn. Framtíðarsýn stjórnar Grundar var að ráðast í byggingu stærra heimilis. Sveinn Jónsson kaupmaður í Reykjavík, oft nefndur Sveinn í Völundi, kom á fund stjórnar Grundar þann 10. desember árið 1924 og tilkynnti að hann og systkini hans vildu gefa þúsund krónur í húsbyggingarsjóð heimilisins til minningar um foreldra þeirra Jón Helgason og Guðrúnu Sveinsdóttur frá Steinum undir Eyjafjöllum. Þetta var myndarleg upphæð á þessum tíma og eina skilyrðið sem fylgdi gjöfinni var að jafnan skyldi á heimilinu haldið upp á brúðkaupsdag þeirra hjóna 26. október ár hvert. Þaðan kemur semsagt nafnið foreldrakaffi og þessi skemmtilega hefð sem við enn í dag höldum á lofti. Systkinin komu þennan dag á hverju ári á heimilið eftir þetta, meðan þeim entist líf og heilsa og gáfu þá um leið heimilinu meira en afmælisveislan kostaði hverju sinni.

Ragna Ragnars þýðandi og túlkur er heimiliskona í Mörk. Hún var í Frakklandi og lærði ýmsar hliðar á málinu svo sem þýðingar og lauk þar prófi frá Sorbonne háskóla. Það er skemmtilegt að segja frá því að hún er sú sem kom með íslenska nafnið yfir halloween eða hrekkjavöku. „Ég þýddi í fjöldamörg ár bíómyndir fyrir sjónvarpið og þar var þetta orð, halloween, ítrekað að koma fyrir og mér fannst bara að ég þyrfti að finna eitthvað íslenskt orð sem ætti við. Ég hugsaði málið um stund og þegar ég var komin með orðið hrekkjavaka hringdi ég í vin minn sem var prófessor við íslenskudeild háskólans og spurði hvernig honum litist á. Hann sagði að hrekkjavaka væri fínt orð og þá var farið að nota það í kjölfarið.“

Maður lærir svo lengi sem maður lifir á vel við hérna því eflaust hafa fæstir heimilismenn alist upp við hrekkjavöku en nutu þess virkilega að taka þátt í að skreyta hér á Grund. Það er mikil stemning í kringum hrekkjavöku á heimilinu og keppni í gangi þar sem verðlaun verða veitt fyrir best skreytta graskerið og skreytingar. Þessar myndir eru teknar í vesturhúsinu þar sem starfsfólk og heimilifólk hjálpaðist að við að skreyta og á meðan var saga hrekkjavöku lesin upp. Þess má geta að graskerið sem myndin er af er á þriðju hæð í vesturhúsi Grundar og heimiliskonan Klara gaf því nafnið Elegant.

Í dag, 29. október fagnar Grund 99 ára afmæli. Það var fyrir 99 árum að húsið við Grund var vígt en það stóð þar sem Kaplaskjólsvegur er í dag. Húsið var með átta svefnstofur fyrir 23 heimilismenn, tvö herbergi fyrir ráðskonu og starfsstúlkur, eina setustofu, búr og eldhús. Nýtt hús var svo byggt við Hringbrautina og var tekið í notkun árið 1930. Margt, nær allt, hefur breyst á þessari tæpu öld sem Grund hefur sinnt öldruðum hér á landi. Húsakostur, rúm, hjálpartæki, lyf og hvað annað sem er notað við daglegan rekstur hjúkrunarheimilis. En eitt breytist ekki, það er hjartalag starfsmannanna. Við á Grund höfum alla tíð verið afskaplega heppin með allt það starfsfólk sem hefur sinnt þeim þúsundum heimilismanna sem hafa dvalið hjá okkur þessa tæpu öld. Og heppnin varðandi starfsfólkið hefur fylgt okkur á hin Grundarheimilin tvö, Ás frá 1952 og Mörk frá 2010. Öll þessi 99 ár hefur áhersla verið lögð á framúrskarandi þjónustu við heimilisfólkið ásamt því að starfsemin hefur verið byggð upp og efld. Eins og áður segir þá tók Ás til starfa í júlí 1952 og Mörk í ágúst 2010. Í dag eru heimilismennirnir á Grundarheimilunum þremur tæplega 400. Þar að auki eigum við og leigjum út rúmlega 150 íbúðir til 60 ára og eldri í Mörkinni við Suðurlandsbraut. Þá rekum við okkar eigið þvottahús í Hveragerði. Samtals vinna um það bil 700 manns hjá fyrirtækjunum sex og heildarvelta þeirra í fyrra nam rétt tæpum sex milljörðum króna. Umfangsmikill rekstur í alla staði sem nær vonandi að vaxa og dafna enn frekar á komandi árum. En meginmarkmið Grundarheimilanna er ávallt og verður að veita heimilisfólki framúrskarandi þjónustu og gera allt hvað hægt er til að þeir geti notið lífsins eins vel og kostur er, oft við misjafna heilsu. Það verður gaman að fá að halda upp á aldarafmælið á næsta ári. Unnið er að ritun 100 ára sögu Grundar og gerð heimildamyndar um heimilið er í farvatninu. Fleira skemmtilegt verður gert á afmælisárinu, kemur í ljós eftir því sem að líður á næsta ár. Kveðja og góða helgi, Gísli Páll, forstjóri Grundarheimilanna

Í Covid hefur heimilisráð Markar legið niðri en nýlega var ákveðið að hefja fundi á ný. Heimilismenn sitja í ráðinu og koma meðal annars með ábendingar um það sem vel er gert

Anna Lilja Jónsdóttir er dóttir heimiliskonunnar Steinunnar B. Sigurðardóttur sem býr á annarri hæð í Mörk. Hún kom til okkar í vikunni með upplestur á smásögu sem móðir hennar skrifaði. Sagan byggist á atburðum sem áttu sér stað árið 1362 í Örævasveit en þá hafði átt sér stað eldgos og sagt að ein kona hafi komist lífs af á hesti. Heimilisfólk af allri hæðinni kom til að hlusta og njóta.

Það er alltaf gleði þegar heimiliskonur koma saman í dömukaffi á Grund. Í vikunni var dekkað borð í turnherberginu á Minni Grund og boðið upp á kaffi, kruðerí og sérrý.

Ólafur Sveinberg, heimilismaður á 2. hæð í Mörk, er með sýningu á verkum sínum og er þegar búinn að selja fjögur verk af fjórtán. Sýningin, er í tengigangi Markar milli hjúkrunarheimilis og heilsulindarinnar.

Bleikur klæðnaður, bleikar kökur, bleik blóm, bleikt naglalakk og svo mætti áfram telja. Starfsfólk og heimilisfólk á annarri hæðinni í Mörk lét svo sannarlega ekki sitt eftir liggja í að gera bleika daginn eftirminnilegan og sýna samstöðu með þeim konum sem hafa þurft að takast á við krabbamein.